Ετικέτα: θεόδωρος φωκαεύς

«Ως εμψύχω Θεού κιβωτώ, ψαυέτω μηδαμώς χειρ αμύητων», ψάλλουμε στην ενάτη ωδή των Εισοδίων της Θεοτόκου και πολλών Θεομητορικών εορτών. Πράγματι το μυστήριο περί του προσώπου και της ζωής της Θεοτόκου αποτελεί βιβλίο «κατεσφραγισμένον σφραγίσιν επτά» για τους αμύητους, τους μη έχοντας την αποκάλυψη, την Θεία Χάρη. Μυστήριο αληθινό και τολμηρό, Θείο και ανθρώπινο· ανέγγιχτο από τον χοϊκό άνθρωπο. Πώς μπορεί κάποιος να νοήσει τα υψηλότερα, τα περί της Θεοτόκου, αφού δεν έχει πείρα ούτε των κατωτέρων; Πώς μπορεί ο άνθρωπος που δεν έχει καθαρισθεί από τα πάθη να ομιλεί με αυθεντία περί θεώσεως;

Στα ευαγγέλια αποσιωπάται η ζωή της Παναγίας Παρθένου και μόνο λίγα μας αποκαλύπτονται. Πολλά όμως άλλα, όπως και την σημασία και έννοια των ευαγγελικών αναφορών, τα διδάσκει το Άγιο Πνεύμα με την Παράδοση της Εκκλησίας μας· τα αποκαλύπτει πολλές φορές η ίδια η Θεοτόκος στους πιστούς δούλους Της, στους Πατέρες της Εκκλησίας. Ο πανάγιος βίος, η αναμαρτησία της Παρθένου, πού έγινε αφορμή για να γίνει Θεοτόκος και Θεομήτωρ εξηγούν αυτήν την ιδιαίτερη θέση Της, πού ομολογούμε ότι έχει μετά τον Θεό και πάνω από τους αγγέλους και τους αγίους. Με την υποστατική ένωση της θείας και ανθρωπινής φύσεως στο πρόσωπο του Χριστού και την δημιουργία της θεανθρωπίνης οικογενείας και κοινωνίας, η Παναγία γίνεται η Μητέρα της καινής κτίσεως. Η Παναγία μας είναι το «μεθόριον μεταξύ κτιστής και ακτίστου φύσεως», η Πάναγνος μητέρα του Χριστού, η «μετά Θεόν θεός, η τα δευτερεία της Τριάδος έχουσα», η «τιμιωτέρα των Χερουβείμ και ενδοξότερα ασύγκριτος των Σεραφείμ», η «Αγία αγίων μείζων», αυτή πού «δύναται πάντα όσα θέλει» και μόνο σε αυτήν οφείλουμε «δουλική προσκύνηση, λατρευτική βέβαια προς τον Θεό και τιμητική προς τους αγίους».

Τον ύμνον «Ως εμψύχω Θεού», σε ήχο Δ΄, αποδίδει θεσπέσια η Βυζαντινή χορωδία των Πατρών «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ» στην χορωδιακή συνάντηση Εκκλησιαστικής μουσικής με τίτλο «ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΣ Η ΥΠΕΡΜΑΧΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ», στα πλαίσια των «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΩΝ 2016», το Σάββατο 9 Απριλίου 2016, στον Ι. Ν. Ευαγγελιστρίας Πειραιώς.

Από το κανάλι μας στο youtube fokaeus.

Χειρόγραφο

Από την εκδήλωση της χορωδίας «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ», στις  19-03-2016 στον Ι. Ν. Αγ. Σοφίας Πατρών, ξεχωρίζει η εξαίσια απόδοση του Θεομητορικού  Μεγαλυναρίου «Άλλαλα τα χείλη» σε ήχο πλ. Δ΄, αναφερόμενο στη τιμή στην Αειπάρθενο Θεοτόκο και στην ιστορική, θαυματουργή  εικόνα της, στην οποία αναφέρεται και ο Απόστολος Λουκάς, σε αντίθεση με τα ασεβή χείλη των μη προσκυνούντων τον ίδιο τον Θεό, την Παναγία και τα θαύματα αυτών.  Τα ασεβή χείλη εκφέρουν ασέβεια, είτε αυτό λέγεται διαστρέβλωση των λόγων του Χριστού (αίρεση), είτε των θαυμάτων του , είτε χλευασμό, είτε κάτι άλλο περιπαικτικό προς Αυτόν και δεν είναι αποκλειστικά χείλη  εικονομάχων. Ο Θεός ή η Παναγία δεν θέλουν προσκύνηση ή εγκώμια με τα χείλη, δεν θέλει οπαδούς ο Χριστός να του κάνουν υποκλίσεις, αλλά θέλει υιούς και θυγατέρες που τηρούν τον λόγο του. Εάν προσκυνήσουμε την εικόνα δεν είναι όλα εντάξει εάν η υπόλοιπη διδασκαλία και ζωή μας δεν είναι και αυτή ορθή. Η φράση των μη προσκυνούντων  αυτό σημαίνει: των μη παραδεχόμενων την Χριστιανική διδαχή (που μέσα είναι και αυτή του σεβασμού των εικόνων) και τα θαύματα της εικόνας που επιβεβαιώνουν τον λόγο. Αυτή μάλιστα η εικόνα της Οδηγήτριας που αναφέρεται στον ύμνο, είναι αρχαιότατη και θεωρείται ότι είναι η πρώτη εικόνα της Παναγίας, έχει δε επιτελέσει πολλά μεγάλα και απτά θαύματα. Για τους ασεβείς όπως και για τον Διάβολο, κάθε τι που είναι προς δόξα Θεού και έχει αφορμή να οδηγηθούν άνθρωποι στον Χριστό γίνεται κύριος στόχος επιθέσεως. Έτσι, η θαυματουργή εικόνα αλλά και όλα τα θαυμάσια του Κυρίου είναι αιτία ώστε οι ασεβείς να στραφούν εναντίον τους και να τα προσβάλουν.

ΑΛΛΑΛΑ ΤΑ ΧΕΙΛΗ – ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ ΗΧΟΣ ΠΛ. Δ΄ (Youtube)

Χειρόγραφα

Οι κατανυκτικοί Ειρμοί του Τριωδίου «Ότι το πέλαγος πολύ», σε Οκτάηχον, μέλη λυρικότατα, εξαιρετικά μουσικά μελωδήματα, ύμνοι παρακλητικοί του ελέους του Κυρίου μας, με μοναδικούς στίχους, φανερώνουν την αγωνία του καθημερινά αμαρτάνοντος ανθρώπου και την ανάγκη της Θείας στήριξης και βοηθείας και του αμέτρητου ελέους του Πλαστουργού και Θεού μας. Η χορωδιακή απόδοσή τους είναι περίτεχνη και συνδυάζει το γλυκύτατο μέλος με τον μεστό στίχο, οδηγώντας στην ακουστική τέρψη τον ακροατή αλλά και στην ψυχική του αναγέννηση.

Από την εκδήλωση της χορωδίας «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ», στις  19-03-2016 στον Ι. Ν. Αγ. Σοφίας Πατρών με Θεομητορικά μέλη και ύμνους Τριωδίου, με τίτλο «ΧΑΙΡΕ ΚΕΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ ΜΑΡΙΑ», ιδιαίτερα επιτυχημένη είναι η εκτέλεση των ύμνων αυτών, όντας από τις ωραιότερες στο διαδίκτυο.

ΟΤΙ ΤΟ ΠΕΛΑΓΟΣ ΠΟΛΥ – Κατανυκτικοί ύμνοι Τριωδίου- Οκτάηχον (youtube)

Χειρόγραφα

Τον καταπληκτικό, Θεομητορικό ύμνο «Υπό την σην ευσπλαχνίαν», μέλος τονισμένο σε ήχο Β΄, αποδίδει κατανυκτικά και γλυκύτατα η χορωδία «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ» στην συναυλία της  στον Ι. Ν. Αγ. Σοφίας Πατρών, με τίτλο «ΧΑΙΡΕ ΚΕΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ», με Θεομητορικούς ύμνους και ύμνους Τριωδίου. Το μέλος, που αναφέρεται στις ικεσίες του ανθρωπίνου γένους στην Θεοτόκο, την μητέρα του Χριστού, την μόνη Αγνή και ευλογημένη, διακατέχεται από συναισθήματα ιλασμού και παρακλήσεως και αποτελεί προσευχή προς την Υπεραγία Θεοτόκο, την καταφυγή όλων των Χριστιανών. Την λύτρωση αποζητά ο πιστός και την βοήθεια της Παρθένου, την οποία παρακαλεί να μην παραβλέψει τις αληθινές αιτήσεις του για στήριξη και σωτηρία σε κάθε δυσκολία και σοβαρή περίσταση.

ΥΠΟ ΤΗΝ ΣΗΝ ΕΥΣΠΛΑΧΝΙΑΝ – Θεομητορικός ύμνος – Ήχος Β΄ (youtube)

Χειρόγραφα

Το πασίγνωστο μέλος «Τη Υπερμάχω» αποδίδει η χορωδία  «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ», στο 1ο Φεστιβάλ Βυζαντινών χορωδιών Πελοποννήσου στο θέατρο Αρχαίων Κλεωνών Νεμέας, κατά την τιμητική συμμετοχή της, σε χορωδιακή επεξεργασία του χοράρχη της Χαρ. Θεοτοκάτου,  σε ιδιαίτερα γλυκύτατη, θαυμάσια εκτέλεση, τονισμένο στον πλάγιο του Δ΄ ήχο. Επί βασιλείας του Ηρακλείου (610-641μ.Χ.), το Βυζάντιο δέχτηκε επιδρομές από τους Αβάρους, υπό τον στρατηγό Σάρβαρο, την περίοδο που ο Ηράκλειος απουσίαζε στην Περσία σε αντεπίθεση κατά των Περσικών δυνάμεων. Κατά την πολιορκία της Πόλης από τους Αβάρους, ο Πατρίκιος Βώνος και ο Πατριάρχης Σέργιος εμψυχώνουν τον κόσμο ελπίζοντες εις τον Θεόν και την Υπεραγία Θεοτόκον, όταν με θαύμα, τρικυμία και ανεμοστρόβιλος καταστρέφουν ξαφνικά τα πλοία των Αβάρων και οι πολιορκούμενοι κατατροπώνουν τους απίστους. Έτσι, η Παναγία σώζει την Πόλη και ο λαός όρθιος όλη τη νύχτα ευχαριστεί τον Θεόν και την Παναγία, ψάλλοντες ύμνον τον οποίον ονόμασαν «Ακάθιστο Ύμνον». Προφανώς ο ύμνος αυτός προϋπήρχε και μάλιστα θεωρείται ότι εψάλλετο στην αγρυπνία της 15ης Αυγούστου εκάστου έτους. Απλά εκείνη την ημέρα ο ύμνος αποδόθηκε «ορθοστάδην» και αντικαταστάθηκε το ως τότε προοίμιο «Το προσταχθέν μυστικώς» με το ως σήμερα ψαλλόμενον «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ», το οποίο έδωσε δοξολογικό και εγκωμιαστικό τόνο στον ως τότε ψαλλόμενο, δογματικό ύμνο.  «Στην υπέρμαχο Στρατηγό, η πόλις της Θεοτόκου, που λυτρώθηκε χάριν σ’ αυτήν από τα δεινά, αναγράφει τα νικητήρια και την παρακαλεί να την ελευθερώσει από τους ποικίλους κινδύνους, για να την δοξολογεί κράζοντας: «Χαίρε νύμφη ανύμφευτε».

ΤΗ ΥΠΕΡΜΑΧΩ – ΗΧΟΣ ΠΛ. Δ΄ – Θέατρο Αρχαίων Κλεωνών ΝΕΜΕΑΣ (youtube)

Χειρόγραφα

Ο Πασίγνωστος Θεομητορικός ύμνος «Πάντων προστατεύεις» σε ήχο Β΄, ψάλλεται υπέροχα από τον Βυζαντινό χορό «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ» στην συναυλία του  στον Ι. Ν. Αγ. Σοφίας Πατρών, με τίτλο «ΧΑΙΡΕ ΚΕΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ» στις  19-03-2016. Το μέλος, αναφερόμενο στην μοναδική ανθρωπίνη προστασία, την Υπεραγία Θεοτόκο, την μητέρα του Θεού του Υψίστου, την πάντοτε πρεσβεύουσα υπέρ των αμαρτωλών και πάντας προστατεύουσα «εν κινδύνοις και θλίψεσιν», αποδίδεται κατανυκτικά, με άριστες τονικές και ρυθμικές εναλλαγές, με ικετευτικό ύφος αλλά και παρρησία και σθένος στις μουσικές του κορυφώσεις. Το θαυμάσιο αυτό μουσικό μελώδημα συνδυάζει την λυρικότητα του στίχου με την βαθιά θεολογική έννοια της αξίας των πρεσβειών της Θεοτόκου, με το παρακλητικό μουσικό μέρος να γεμίζει με ανεπανάληπτα συναισθήματα την ψυχή των πιστών, που με περίσσιο σεβασμό τιμούν την Παρθένο.

«Πάντων προστατεύεις» – Θεομητορικός ύμνος – Ήχος Β΄ (youtube)

Χειρόγραφα

Τον Καλοφωνικό ειρμό «Χαίρε Μαρία», σε ήχο βαρύ, μετά κρατήματος Γεωργίου Τσατσαρώνη, αποδίδει ο Βυζαντινός χορός μέλος «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ» στην συναυλία του  στον Ι. Ν. Αγ. Σοφίας Πατρών, με τίτλο «ΧΑΙΡΕ ΚΕΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ». Ο ύμνος που μακαρίζει την ευλογημένη Παρθένο Μαρία για την αγνότητα και την αγιότητά της, αναφέρεται και στον Θεϊκό καρπό της κοιλίας της, τον Ιησού Χριστό, που έφερε στον κόσμο για να πληρωθούν οι γραφές και να σωθεί το γένος των ανθρώπων. Το μέλος είναι πανηγυρικό και κινείται σε υψηλούς μουσικούς τόνους και κλίμακες ουράνιας εξύψωσης, κορυφώνεται δε στο κράτημα που επικά ψάλλεται υπέροχα από τον χορό.

Χαίρε Μαρία – Καλοφωνικός Ειρμός μετά κρατήματος – Ήχος Βαρύς – Μέλος Γ. Τσατσαρώνη (youtube)

Παρτιτούρες – Χειρόγραφα

Την Μεγάλη Τεσσαρακοστή τελείται η ακολουθία του Μεγάλου Αποδείπνου, στην οποία ψάλλονται κατανυκτικοί ύμνοι. Ένα από τα εκφραστικότερα τροπάρια της ακολουθίας είναι και το προοίμιο του κοντακίου του Ρωμανού του Μελωδού, που συμψάλλεται με τον Μέγα Κανόνα: «Ψυχή μου, ψυχή μου». Πρόκειται για τον αντιπροσωπευτικότερο ύμνο της περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, που μας εισαγάγει στην κατάνυξη, στην νήψη, στην άσκηση, στον αληθινό προσανατολισμό διελεύσεως του μεγάλου πελάγους της νηστείας. Μπαίνει στο στόμα κάθε πιστού σαν εγερτήριο σάλπισμα, σαν αφυπνιστικός σεισμός, σαν αποστροφή στην κοιμωμένη και ραθυμούσα ψυχή του. Για μια ακόμα φορά οι υμνογράφοι της Εκκλησίας, δια των ύμνων παιδαγωγούν τους πιστούς, δίδοντας το στίγμα της εν Χριστώ σωτηρίας και της κατά Χριστόν αγωνιστικής πορείας.

Το Κοντάκιον «Ψυχή μου, ψυχή μου» σε ήχο Β΄, αποδίδει μονωδιακά το μέλος της χορωδίας  «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ» και Πρωτοψάλτης του Ι. Ν. Υπαπαντής του Χριστού, Κουλούρας Αιγίου, Κωνσταντίνος Αγγελακόπουλος.

Χειρόγραφο – παρτιτούρα