Η επιλύχνιος ευχαριστία «Φως ιλαρόν», είναι αρχαίος ύμνος που συνδέθηκε με την ακολουθία του Εσπερινού από τους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους. Η ύπαρξη του ύμνου αυτού μαρτυρείται ήδη από τον 4ο αιώνα. Μάλιστα ο Μέγας Βασίλειος αναφέρεται στην ύπαρξή του, χαρακτηρίζοντάς τον ως «αρχαίαν φωνήν». Από αυτή την μαρτυρία συνάγεται, ότι ο Επιλύχνιος ύμνος απηχεί λατρευτική παράδοση πολύ αρχαιότερη του 4ου αιώνος. Η σύνθεση του μέλους αποδίδεται στον μάρτυρα Αθηνογένη, ο οποίος, κατά την παράδοση, εκφώνησε τον ύμνο την ώρα που τον οδηγούσαν στο μαρτύριό του. Ο ύμνος, «μέλος ποιητικόν και γλυκύτατον, σύνθεσις υψίστης μουσικής τελειότητος», απευθύνεται στον Χριστό, τον οποίον ονομάζει «Φως Ιλαρόν». Το ιλαρόν όμως αυτό φως είναι διαφορετικό ως προς την φύση του, από το κτιστό φως του Ηλίου, γιατί είναι το πραγματικό «Φως της Αγίας δόξης», του Αθανάτου, Ουρανίου και Μάκαρος, Θεού Πατρός.
Χειρόγραφα – παρτιτούρες
