Άστρον ήδη ανατέταλκεν – Καλοφωνικός Ειρμός –Μέλος Γρηγορίου Πρωτοψάλτου – μετά κρατήματος Πέτρου Λαμπαδαρίου

Εξαιρετικής μουσικής σύνθεσης ύμνος ο Καλοφωνικός Ειρμός «Άστρον ήδη ανατέταλκεν», μέλος περίφημον Βαλασίου Ιερέως, από το Καλοφωνικόν Ειρμολόγιον Γρηγορίου Πρωτοψάλτου. Τονισμένος στον πανηγυρικό και χαρμόσυνο Α΄ ήχο, αποτελεί μουσικό, επίκαιρο θησαυρό της περιόδου των Χριστουγέννων, κατάλληλο για χορωδιακή εκτέλεση. Ο Βυζαντινός χορός «Θεόδωρος Φωκαεύς» αποδίδει πιστά προς το μουσικό κείμενο το μέλος, με ύφος Πατριαρχικό, με άριστες τονικές και χρονικές εναλλαγές, με αποκορύφωμα το θαυμάσιο κράτημα Πέτρου του Λαμπαδαρίου, που το συνοδεύει. Ο ύμνος εκτελείται σύμφωνα με το χειρόγραφο του μελοποιού, σε ελαφρά, χορωδιακή διασκευή του χοράρχου της χορωδίας,  κ. Χαραλάμπους Θεοτοκάτου.

11-12-2016: ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ» ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΤΙ ΣΟΙ ΠΡΟΣΕΝΕΓΚΩΜΕΝ ΧΡΙΣΤΕ» ΣΤΟΝ Ι. Ν. ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΠΑΤΡΩΝ.

Άστρον ήδη ανατέταλκεν – Καλοφωνικός Ειρμός –Μέλος Γρηγορίου Πρωτοψάλτου – Ήχος Α΄ – μετά κρατήματος Πέτρου Λαμπαδαρίου

Χειρόγραφα – παρτιτούρες

Λύτρωσιν απέστειλε Κύριος – Κοινωνικόν – Μέλος Δανιήλ Πρωτοψάλτου

Το Κοινωνικόν των Χριστουγέννων «Λύτρωσιν απέστειλε Κύριος τω λαώ Αυτού, Αλληλούϊα» σε ήχο Α΄, μέλος Δανιήλ Πρωτοψάλτου, αποδίδει υπέροχα η Βυζαντινή χορωδία «Θεόδωρος Φωκαεύς». Πρόκειται για μια μοναδική, μουσική ερμηνεία του ύμνου αυτού στο διαδίκτυο, έργο ενός Εκκλησιαστικού μουσικού και συνθέτη, που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους μελοποιούς του 18ου αιώνα. Ο Δανιήλ ο Πρωτοψάλτης και το συνθετικό του έργο είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις στην ιστορία της νεώτερης, Εκκλησιαστικής Μουσικής. Η λύτρωση του ανθρώπου στην οποία αναφέρεται το μέλος και η θέωσή του, είναι ο σκοπός της ενανθρώπησης του Χριστού. Η κατάληξή της είναι αυτό που ζητούσε ο αποστάτης κόσμος, ανικανοποίητος μέσα στο τέλμα των ξεπερασμένων, ειδωλολατρικών θεοτήτων. Έλειπε στον άνθρωπο η λύτρωση, την οποία εναγωνίως αποζητούσε και νοσταλγούσε. Γι’ αυτό και ανήγειρε βωμούς στον άγνωστο Θεό. Ο ερχομός του Χριστού στη Γη έγινε σε μια εποχή μεγάλης ηθικής και πνευματικής κατάπτωσης και εξαχρείωσης και είχε μόνο ευεργετικά για την ανθρωπότητα αποτελέσματα. Προκάλεσε αληθινή θρησκευτική και ηθικοπνευματική επανάσταση, που άλλαξε και αναμόρφωσε τα ήθη των ανθρώπων και των λαών. Η Γέννηση του Χριστού είχε τέτοια καταλυτική επίδραση στον κόσμο μας, ώστε χώρισε την ιστορία του σε δυο κομμάτια. Την προ Χριστού περίοδο και την μετά Χριστόν, που σε καμία περίπτωση δεν είναι ίδιες, διαφέροντας ριζικά μεταξύ τους.

«Λύτρωσιν απέστειλε Κύριος τω λαώ Αυτού» αναφέρει ο ύμνος και λυτρωτικά ξεκινά το μέλος αυτό, με κατάνυξη και χαμηλά δυναμικά, καταλήγοντας στη συνέχεια σε υψηλά τονικά σημεία και μουσικές κορυφώσεις μέσα στον ίδιο τον ύμνο και στο συνοδευτικό κράτημα.

Λύτρωσιν απέστειλε Κύριος – Κοινωνικόν – Μέλος Δανιήλ Πρωτοψάλτου – Ήχος Α΄

Χειρόγραφα – Παρτιτούρες

ΕΝ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΘΕΝΙΑΝ ΕΦΥΛΑΞΑΣ

Με εξαιρετικό τρόπο αποδίδει, στα ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΑ 2017, το απολυτίκιον της Κοιμήσεως της Θεοτόκου η Βυζαντινή – Παραδοσιακή χορωδία ¨ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ». Στον ύμνο αυτό, ο ιερός υμνωδός, διατρανώνει την διπλή αλήθεια για το πρόσωπο της Υπερευλογημένης, Αχράντου Μαρίας, υπενθυμίζοντας στον κάθε Χριστιανό τα δύο θαυμαστά σημεία που χαρακτήρισαν την ζωή της Παναγίας μητέρας του Χριστού. Το ένα αφορά το κοσμοσωτήριο γεγονός της αποδοχής από την Παρθένο Μαρία της θεϊκής πρόσκλησης της ενανθρώπισης του Υιού και Λόγου του Θεού. Το δεύτερο αναφέρεται στο γεγονός της παραμονής της γυναικείας φύσης της ανεπηρέαστης και μετά την γέννηση του Σωτήρα Χριστού, χωρίς να υποστεί την φυσιολογική φθορά της γέννας και παραμένουσα Αειπάρθενος. Στο πέρασμα της επίγειας ζωής της, η Παναγία μας μίλησε μέσα στη σιωπή της στις καρδιές των μαθητών του Χριστού και των πιστών ανθρώπων, κατακτώντας τις υψηλότερες κορυφές της Θεογνωσίας. Η πορεία της πλάι στη ζωή του Παιδιού της, υπήρξε δρόμος διδακτικός υπακοής και καρτερίας, χαράς και θλίψης, πόνου, πτώσεως και Αναστάσεως. Γι’ αυτό και η Κοίμησή της σ’ αυτόν τον πρόσκαιρο κόσμο, αποτελεί και σύμφωνα με τον υμνωδό μετάσταση προς την αιώνια ζωή, την νίκη της τελικής φθοράς του θανάτου.

ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΑ 2017″ – Ι. Μ. ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ

ΧΟΡΩΔΙΑ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ – «ΕΝ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΘΕΝΙΑΝ ΕΦΥΛΑΞΑΣ» ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ – ΗΧΟΣ Α’

Χριστός γεννάται – Καταβασίες Χριστουγέννων

Οι ωραιότατες καταβασίες των Χριστουγέννων «Χριστός γεννάται…», που προέρχονται από τον πεζό κανόνα του  Κοσμά του Μελωδού, ψάλλονται από τις 21 Νοεμβρίου μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου. Την 25η Δεκεμβρίου, ημέρα της εορτής – όπως και κατά την απόδοση της εορτής, την 31 Δεκεμβρίου –  οι καταβασίες είναι διπλές: αυτές δηλαδή του πεζού κανόνος και οι ιαμβικές: «Έσωσε λαόν…». Από την 26η μέχρι και την 30η Δεκεμβρίου ψάλλονται μόνο οι ιαμβικές.

Οι καταβασίες του πεζού κανόνος είναι μελωδήματα εξαισίου μουσικού κάλλους και ύμνοι με υπέροχο θεολογικό στίχο, που αφορούν το μεγάλο μυστήριο της Θείας Ενανθρωπήσεως, της Σαρκώσεως του Θεού και Λόγου, της Γεννήσεως του Σωτήρα Χριστού. Αυτές τις καταβασίες αποδίδει θαυμάσια ο Βυζαντινός χορός «Θεόδωρος Φωκαεύς» σε ήχο Α΄, στην εκδήλωση της χορωδίας αφιερωμένη στη «διαχρονικότητα της Βυζαντινής Μουσικής», που έγινε λίγο πριν τα περσινά Χριστούγεννα, στον Μητροπολιτικό  Ι. Ν. Ευαγγελιστρίας  Πατρών.

Χειρόγραφα – Παρτιτούρες

ειρμός

Ο Κανόνας είναι ένα είδος της Εκκλησιαστικής ποίησης, το οποίο εμφανίζεται κατά τους 6ο και 7ο αιώνα μ.Χ. Οι πιο φημισμένοι ποιητές κανόνων είναι ο Ανδρέας Κρήτης, ο Ιωάννης  Δαμασκηνός και ο Κοσμάς ο Μελωδός, Επίσκοπος Μαϊουμά (7ος – 8ος αιώνας). Ονομάστηκε το είδος αυτό έτσι, διότι ο μελωδός χρησιμοποίησε κανόνα (χάρακα) στη σύνθεση των ύμνων, κάποια συγκεκριμένα γεγονότα από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Τα τροπάρια αυτά συνέβαλαν τα μέγιστα στην κατανόηση των μεγάλων αληθειών της Ορθοδόξου πίστεως, αφού περιείχαν δογματικές και άλλες θεολογικές αλήθειες. Ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός έγραψε πλήθος κανόνων, μεταξύ των οποίων και κανόνες Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών. Θεωρείται ο βασικός συντάκτης της Οκτωήχου.

Στον διωγμό επί Λέοντος Γ΄ του Ισαύρου (714-741 μ.Χ.), ο Ιωάννης Δαμασκηνός, θερμός ζηλωτής της πίστεως, πήρε ενεργό μέρος και εξαπέλυσε τρεις πύρινους λόγους κατά του ασεβούς, Εικονομάχου Αυτοκράτορα, υπέρ των Αγίων εικόνων, πράγμα που θορύβησε τον Λέοντα τον Ίσαυρο. Τέτοιες επιστολές έστελνε ο Ιωάννης και σε πολλούς άλλους Εικονομάχους. Τότε, ο Αυτοκράτορας Λέων, αποφάσισε να διαβάλλει τον Ιωάννη στον άρχοντα των Σαρακηνών, ώστε αυτός να τον θανατώσει. Δείχνει έτσι επιστολή του Ιωάννη σε δασκάλους και τους ζητά να αντιγράψουν τον γραφικό του χαρακτήρα και να γράψουν επιστολή δήθεν στον Αυτοκράτορα, όπου ο  Ιωάννης θα προτείνει σ’ αυτόν να κυριεύσει την πόλη των άπιστων Σαρακηνών.  Κατόπιν, στέλνει αυτή την επιστολή στον βάρβαρο άρχοντα και κατηγορώντας τον Ιωάννη, του προτείνει φιλία και τον προτρέπει να συλλάβει και να θανατώσει τον Δαμασκηνό. Ο Αγαρηνός άρχοντας καλεί τον Ιωάννη τότε, τον ανακρίνει, όμως αυτός αρνείται όλες τις κατηγορίες. Ο βάρβαρος δεν τον πίστεψε και διέταξε να του κόψουν το δεξί χέρι, το οποίο και κρέμασαν στην αγορά να το βλέπουν όλοι.

Το βράδυ της ίδιας μέρας, πήγαν μεσίτες από τον Ιωάννη ζητώντας το χέρι του για να το θάψουν. Ο Σαρακηνός άρχοντας συμφώνησε, δίνοντας το χέρι του Δαμασκηνού για ταφή.  Ο Άγιος πήγε στο ναό που είχε σπίτι του, γονάτισε μπροστά στην εικόνα της Θεοτόκου και προσευχόμενος έλεγε: «Δέσποινά μου Θεοτόκε, η δεξιά μου κόπηκε χάριν της Θείας Σου εικόνας. Πρόφθασον λοιπόν  και ίασαί μου την χείραν». Λέγοντας αυτά ο Ιωάννης εκοιμήθη και βλέπει την εικόνα της Θεοτόκου να του λέει: «Γιατρεύτηκε το χέρι σου και μη λυπάσαι πλέον. Κάνε το τώρα γραφίδα, όπως μου υποσχέθηκες». Τότε ξύπνησε ο Άγιος και βλέποντας το χέρι του να είναι όπως πρώτα, δοξολογούσε και ευχαριστούσε τον Κύριο και την Παναγία, ψάλλοντας όλη νύχτα τα εξής:

«Η δεξιά Σου χειρ Κύριε, εν ισχύει δεδόξασται, η δεξιά Σου την θραυθείσαν μου δεξιάν εθεράπευσε. Δια της δεξιάς μου θέλεις θρυμματίσει τους Εικονομάχους». Τότε έγραψε ο Ιωάννης και τον Α΄ Ειρμό του Κανόνος του Α΄ ήχου: «Σου η τροπαιούχος Δεξιά, θεοπρεπώς εν ισχύει δεδόξασται…», που ψάλλουμε σήμερα στην ακολουθία του Όρθρου.

Παρτιτούρες

ΕΙΡΜΟΙ 1 ΕΙΡΜΟΙ 2 ΕΙΡΜΟΙ 3 ΕΙΡΜΟΙ 4 ΚΡΑΤΗΜΑ ΕΙΡΜΩΝ

Ύμνος

Εκλογή από τις αργές καταβασίες των Χριστουγέννων, σε ήχο Α΄, μέλη του Άρχοντος Μουσικοδιδασκάλου της Μ. τ. Χ. Ε. κ. Δημοσθένους Παϊκοπούλου, αποδίδει εξαίσια η Βυζαντινή χορωδία «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ», στην συναυλία της, στα  Πρωτοκλήτεια 2014, που έγινε προς τιμήν του.  Ψάλλονται κατά σειρά η Α΄ Ωδή «Χριστός γεννάται», η Ε΄ Ωδή «Θεός ων ειρήνης» και η ΣΤ΄ Ωδή «Μυστήριον ξένον» μετά του μεγαλοπρεπούς Μεγαλυναρίου της Υπεραγίας Θεοτόκου. Ο χορός εκτελεί θαυμάσια τις καταβασίες, σύμφωνα προς το γνήσιο Πατριαρχικό ύφος, με αξιοζήλευτη συνοχή και μαθηματική ακρίβεια ως προς τον χρόνο, όπως ο ίδιος ο κ. Παϊκόπουλος επεσήμανε στην ομιλία του,  με πλήρη αρμονία μέλους – ισοκρατήματος, με κατανυκτικό  και ανεπανάληπτο  τρόπο.

Οι  καταβασίες είναι  ύμνοι της Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας που ψάλλονται στον Όρθρο. Ονομάζονται καταβασίες εκ του γεγονότος ότι τα παλιά χρόνια, οι ψάλτες κατέβαιναν από τα στασίδια τους και έψαλλαν τους ύμνους αυτούς στο μέσο του Ναού. Η παλαιά αυτή παράδοση  έχει σήμερα εκλείψει. Οι καταβασίες είναι οι ειρμοί των κανόνων των δεσποτικών και θεομητορικών εορτών. Οι καταβασίες διακρίνονται σε δύο είδη από άποψη μέλους, στις  σύντομες, καλούμενες και ειρμολογικές, που διακρίνονται από το μεγάλο και πλούσιο ρυθμικό μέλος τους, και στις  αργές, που χαρακτηρίζονται όμως για το τεχνικότερο μέλος τους. Οι αργές καταβασίες των Χριστουγέννων αναφέρονται στο κοσμοϊστορικό γεγονός της γεννήσεως του Θεανθρώπου και στην τεράστια σημασία του για το ανθρώπινο γένος, τιμώντας ταυτόχρονα και την προσφορά της Θεοτόκου και μητέρας του Χριστού.

ΑΡΓΕΣ ΚΑΤΑΒΑΣΙΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ – ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ ΠΑΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΕΙΑ 2014 – ΝΕΟΣ Ι. Ν. ΑΓ. ΑΝΔΡΕΟΥ ΠΑΤΡΩΝ – ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ» ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΜΟΥΣΙΚΟΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ ΤΗΣ Μ. τ. Χ. Ε. κ. ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ ΠΑΙΚΟΠΟΥΛΟΥ.

Χειρόγραφα – παρτιτούρες

katabasies-paikopoulou01 katabasies-paikopoulou02 katabasies-paikopoulou03 katabasies-paikopoulou04

ύμνος

Στο τελευταίο μέρος του Όρθρου της μεγάλης εορτής του Αγίου Ανδρέου, πριν την δοξολογία, ψάλλονται οι Αίνοι, μέλη από τους τελευταίους ψαλμούς του Δαβίδ. Είναι μουσικά κομμάτια  προς «δόξαν Θεού»,  που ξεκινούν  με τη λέξη «αινείτε», η οποία  ακολουθείται από στίχους  υμνολογίας του Δημιουργού. Εν συνεχεία ψάλλονται τα στιχηρά των Αίνων, τροπάρια αναφερόμενα στην εορτή της ημέρας. Από την ακολουθία της εορτής του Αγίου Ανδρέου, ο χορός «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ» αποδίδει εξαισίως το στιχηρόν των Αίνων «Η ΤΩΝ ΠΑΤΡΕΩΝ ΣΕ ΠΟΛΙΣ», σε ήχο Α΄ και μέλος στιχηραρικόν, αναφερόμενο στον λόγο που η πόλη των Πατρών και οι κάτοικοί της τιμούν την μνήμη και την θυσία του Πρωτοκλήτου μαθητή του Κυρίου μας.

ΠΑΣΑ ΠΝΟΗ – Η ΤΩΝ ΠΑΤΡΕΩΝ ΣΕ ΠΟΛΙΣ – ΜΕΛΟΣ ΣΤΙΧΗΡΑΡΙΚΟΝ – ΗΧΟΣ  Α΄ – Πρωτοκλήτεια 2008

Ύμνος

Οι αργές καταβασίες του Πάσχα, μέλη στιχηραρικά του Α΄ ήχου, είναι ύμνοι γλυκείς και ευφρόσυνοι, ψαλμωδήματα πανηγυρικά και επιβλητικά συνάμα, μελωδίες αξεπέραστης μουσικής ποιότητας και υπέροχου νοηματικού στίχου. Ψάλλονται χορωδιακά, δημιουργώντας αισθήματα ψυχικής αγαλλίασης και ηθικής ανάτασης, τονίζοντας την τεράστια αξία του υπέρτατου γεγονότος της Θείας Αναστάσεως και της ανθρώπινης λύτρωσης.
Ο Βυζαντινός χορός «ΘΕΟΔΩΡΟΣ  ΦΩΚΑΕΥΣ»  αποδίδει πιστά προς το πατροπαράδοτο Εκκλησιαστικό ύφος επιλογές αυτών, στον αρμόζοντα πανηγυρικό τόνο, στην συναυλία του  προς τιμήν των Πατριαρχών και Αρχιεπισκόπων Κωνσταντινουπόλεως, στον Ι. Ν. Αγ. Τριάδος Σταυροδρομίου, παρουσία του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, την Κυριακή 13 Μαΐου 2012.

Χειρόγραφα

katabasies-pasxa-01 katabasies-pasxa-02

Ύμνος

Ψάλλει ο μακαριστός γέρων Διονύσιος Φιρφιρής, πρωτοψάλτης Πρωτάτου Αγίου Όρους.

Ἦχος α’
Γερμανοῦ Πατριάρχου
Λέγε Συμεών, τίνα φέρων ἐν ἀγκάλαις, ἐν τῷ ναῷ ἀγάλλῃ; τίνι κράζεις καὶ βοᾷς; Νῦν ἠλευθέρωμαι· εἶδον γὰρ τὸν Σωτῆρά μου· Οὗτός ἐστιν, ὁ ἐκ Παρθένου τεχθείς, οὗτός ἐστιν ὁ ἐκ Θεοῦ Θεὸς Λόγος, ὁ σαρκωθεὶς δι’ ἡμᾶς, καὶ σώσας τὸν ἄνθρωπον· Αὐτὸν προσκυνήσωμεν.

Ύμνος

Με ποιούς ύμνους να επαινέσει κανείς την μεγάλη Τριάδα των Ιεραρχών; Πώς να αναφερθεί άραγε κανείς στους μέγιστους φωστήρες της Οικουμένης, στους ποταμούς της σοφίας, τους χρυσορρήμονες στη γλώσσα! Έτσι αποκαλεί ο ιερός υμνωδός τους Τρείς Ιεράρχες στο επαινετικό αυτό μέλος της μεγάλης εορτής τους και αποδίδει μουσικά, πιστά ως προς την Βυζαντινή μουσική Παράδοση, ο καταξιωμένος Βυζαντινός χορός «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΩΚΑΕΥΣ», συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις που διοργάνωσε η Ένωση Θεολόγων Πατρών προς τιμήν της εορτής των μεγάλων Αγίων.

(Ἦχος α’)

Τούς τρεῖς μεγίστους φωστῆρας τῆς Τρισηλίου θεότητος, τούς τήν οἰκουμένην ἀκτῖσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας, τούς μελιῤῥύτους ποταμούς τῆς σοφίας, τούς τήν κτίσιν πᾶσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας, Βασίλειον τόν μέγαν, καί τόν Θεολόγον Γρηγόριον, σύν τῷ κλεινῷ Ἰωάννη, τῷ τήν γλῶτταν χρυσοῤῥήμονι, πάντες οἱ τῶν λόγων αὐτῶν ἐρασταί, συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν· αὐτοί γάρ τῇ Τριάδι, ὑπέρ ὑμῶν ἀεί πρεσβεύουσιν.

Ετήσια Εκδήλωση Παραρτήματος Θεολόγων Πατρών
Διακίδειος Σχολή Λαού
30 Ιανουαρίου 2013

Χειρόγραφα

tous-treis-megistous-fwsthras